Parkinson hastalığı

Akupedia sitesinden
Nedimyavuz (Mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 14:05, 1 Nisan 2013 tarihli sürüm $7

(fark) ← Önceki hâli | Onaylanan düzeltme (fark) | En güncel hâli (fark) | Sonraki hâli → (fark)
Şuraya atla: kullan, ara

Parkinson hastalığı[değiştir]

Parkison hastalığı ilk olarak 1817’de James Parkinson tarafından tanımlandı. Paralysis agitans, palsi sallama ve idyopatik parkinsonizm genellikle eş anlamlı olarak kullanılır. Parkinsonizm çoğunlukla parkinson rahatsızlığına benzerlik gösteren diğer hastalıkları belirtmek için kullanılır, fakat ansefalit, toksinler ve bu gibi semptomatikler bilinen sebeplerdir. Parkinson hastalığı genellikle 50 ve 60’lı yaşlarda meydana gelir, fakat onbeş yaş ile otuz yaş arasında (jüvenil parkinson hastalığı) veya 60’lı yaşlardan sona meydana gelme ihtimalide vardır. Erkekler kadınlardan daha fazla etkilenir. Parkinsonizm her yaşta görülebilir. Parkinson hastalığı siyahilerde daha nadir görülür. Bu durumun siyahilerdeki yüksek melanin pigmentasyon ile bağlantılı olup olmadığı bilinmiyor.

Etyoloji[değiştir]

Parkinson hastalığının esas biyokimyasal patolojisi nispeten iyi tarif edilse de, parkinson hastalığının etyolojisi bilinmez. Prematüre veya hızlı yaşlanma , toksine, enfeksiyona, metabolik bozukluğa, immünolojik abnormaliteye maruz kalma gibi birçok hipotez etyolojiyi açıklamak için ifade edildi. Fakat bunlardan hiçbiri diğerlerinden daha mantıklı olabilecek kadar yeterli destekleyici veri sağlamadı.

Pataloji[değiştir]

En önemli lezyonlar, genellikle zona compacta’nın zona reticulata’ya oranla daha fazla etkilendiği siyah maddede bulunur. Bu lezyonlar her zaman benzer biçimdedirler, fakat daha az şiddetli lezyonlar beyin sapında melanin taşıyan sinir hücrelerindedir. Kabaca belirgin siyah madde depigmentasyonu sergiler. Histolojij olarak, en önemli değişiklik sinir hücrelerinin kaybı olarak görülür, bu en fazla siyah maddedir. Pigmente nigral hücrelerden melanin kaybı söz konusudur ve melanin granüller çoğunlukla dokuda düzenli biçimde bulunur. Pallidum ve striyatum siyah maddeye oranla genel olarak daha az etkilenir.

Klinik özellikler[değiştir]

Parkinson hastalığının en önemli özellikleri tremor, rijidite, akinetik fenomenler ve attitudda ve postürde değişiklikdir. Herhangi biri veya bunların kombinasyonu görülebilir. Başlangıç sinsi ve aşamalıdır. Tremor genellikle dikkat çeken ilk semptomdur. İlk olarak bir kolda veya sadece parmaklarda ya da sadece başparmakta görülür. Harekette yavaşlık, yürürken bacakları sürüme veya bacakları kaldırmada meydana gelen zorluklar da erken semptomlar olabilir. Yürürken kolların normal şekilde sallanmasının kaybı gibi hareketlerde uyum kaybı da erken belirti olabilir. Hastanın attitud ve postür hareketlerinde meydana gelen bir değişiklik aynı anda tremoru başlatabilir veya önceleyebilir.

Bazı vakalarda belirtiler tek bir taraflı sınırlı kalır (hemiparkinsonizm), fakat vakaların çoğunda, belirtiler aşamalı olarak bir diğerini kapsar. Tremor ritmiktir ve hareketsizken (statik ve durgun tremor) meydana gelir. İlerlemiş vakalara dudaklar, dil, çene ve baş da dahil olabilir. Duygular, soğuk, yorgunluk, anksiyete tremoru alevlendirir, istemli hareketler esnasında sakinleşir ve gece kaybolur. İlerlemiş vakalarda, hasta eğri baş ve gövde postürü sergiler, vücut öne doğru eğilir ve bacaklar ve kollar hafif eğridir. Yürüyüş bozulur (sürüyerek) ve çiğneme, yutma ve konuşma için gerekli hareketler de yavaşlayabilir. Parkinson hastalığındaki yüzler genellikle ifadesizdir ve “maskeli yüz” olarak tanımlanır. Anksiyete, aşırı hassaslık ve öfkeyi içeren psikolojik semptomlar da görülebilir.

Akupunktur tedavisi[değiştir]

Şüphe yoktur ki dopaminerjik siyah madde nöronlarının progresif kaybı ve nigrostriyatal dopamin (DA) yetmezliği, parkinson hastalığının patofizyolojisinde önemli bir rol oynar. Ayrıca şu da iyi bilinmektedir ki dopamin, kolinerjik ve GABA’da önemli değişiklikler meyadana gelir ve ayrıca parkinson hastalığının patofizyolojisindeki bu nöral sistemlerin tutulumunu işaret eden enkefalin reseptörlerde de önemli değişiklikler vardır (striyatum ve siyah maddedeki veya limbik sistemlerdeki). Modern nörofarmakolojiden çok önce, parkinson hastalığının tedavisinde antikolinerjik ilaçlar kullanıldı.1960’da parkinson hastalığında striyatal DA’nın eksik olduğu ve bu eksiğin levodopa ile giderilebileceği keşfedildiğinden bu yana, dopamin agonistleri kullanılır. Birçok hasta bu ilaçlara iyi tepki vermesine rağmen, yan etkilerinden ötürü genellikle dozları sınırlandırılır. Aynı zaman da çok pahalıdırlar. Bu nedenle akupunktur tedavisine başvurulabilir ve antiparkinson ilaçlara alternatif olarak kullanılabilir, özellikle de tedaviye cevap vermeyen, yan etkiler sergileyen veya ağrılı şikayetleri ve psikolojik belirtileri olan hastalarda.

Akupunktur Noktalarının Belirlenmesi

Geleneksel Çin tıbbına göre parkinson hastalığına veya titremeli felce, iyi huylu esansiyel tremor vakalarında olduğu gibi içeride karaciğere rüzgar girmesi sebep olu. Bu nedenle, karaciğer, böbrek, safra kesesi, mesane, kalın bağırsak, dalak ve mide noktalarının kanalları seçilebilir.

Vücut Akupunkturu Aşağıdaki bir veya iki grup akupunktur noktası semptomlara ve belirtilere bağlı olarak kullanılır. Rijidite ve Kol ve Bacak Tremoru İçin Üst Ekstremite İçin

Jianyu (KB–15) Quchi (KB–11) Hegu (KB–4) Binao (KB–14) Shousanli (KB–10) Hegu (KB–4)

Alt Ekstremite İçin

Huantiao (G–30) Chengfu (Me–36) Weizhong (Me–40) Sanyinjiao (Da–6)

Zhibian (Me–54) Yinmen (Me–37) Weiyang (Me–39) Sanyinjiao (Da–6)

Ağrılı Şikayetler İçin

Omuz Ağrısı (kasların fibrözü ve omzun periartiküler dokularından ötürü)

Jianzhen (İB–19) Binao (KB–14) Jianjing (G–21)

Kalça Ağrısı

Huantiao (G–30) Shenshu (Me–23) Xuehai (Da–10)

Psikolojik Belirtiler İçin

Uykusuzluk ve anksiyete

Shenmen (H–7) Neiguan (P–6) Sanyinjiao (Da–6)

Hegu (KB–4) Zusanli (Mi–36) Fengchi (G–20) Anmian (Sıradışı nokta)

Kulak Akupunkturu

Oriküla tedavi parkinson rahatsızlığı olan hastanın ağrılı şikayetleri ve psikolojik belirtileri olduğunda uygulanır.

Ağrılı Şikayetler İçin

         Omuz Ağrısı
            Omuz
            Servikal Omurga
            Semfatetik
            Üçlü Enerji verici
            Temporal 
            Subkorteks
        
         Kalça Ağrısı
             Kalça
             Bel omurgası
             Böbrek
             Endokrin
             Üçlü enerji verici   
             Temporal
        
         Uykusuzluk İçin
              Shenmen 
              Kalp
              Böbrek
              Subkorteks
              Temporal
              Safra kesesi
              Anmian
              Karaciğer

Her seferinde 4-5 nokta seçilir.

          Anksiyete İçin
              Subkorteks
              Kalp
              Temporal
              Semfatetik
              Endokrin
              Böbrek
              Safra kesesi
              Beyin sapı
              Karaciğer

Her seferinde 4-5 nokta seçilir.

Akupunktur Manipülasyonu

Her seferinde bir grup akupunktur noktası seçilir. Farklı boyutlarda ve büyüklükteki çelik iğneler seçilir ve anatomik bölgelere göre 1 / 4 – 3.5 inç derinliğinde deriye takılır. Bütün iğneler “de qi” hissi yakalandıktan sonra bir kez döndürülür, daha sonra bir elektrik uyarıcıya bağlanır. Aralıklı türden akım uygulanır. Her bir tedavi 30 dakika sürer. Genellikle tedavi haftada üç kez uygulanır. Eğer ilerleme kaydedilirse, bir hafta ara verildikten sonra diğer kürlere geçilebilir. Tremorlu parkinson vakalarında, iğneler hızlıca takılır ve “de qi” hissini yakalamak için saat yönünde ve saat yönünün tersine çevrilir ve daha sonra hızlıca geri çekilir.

Ağrılı şikayet vakalarında, güçlü “deqi” hissini yakalamak için iğne hızlı insersiyonla manevra edilir. Maksimal his yakalandığında, ağrının derecesine göre 1-2 dakika saat yönü ve saat yönünün tersine döndürme işlemi gerçekleştirilir ve daha sonra hızlıca çekilir. Daha sonra iğneler her zaman olduğu gibi elektrik uyarıcıya takılır.

Kulak Akupunkturu

Kulak noktaları belirlendikten ve sterilize edildikten sonra, noktalara yapışkan bantla sabitlenen küçük kuru fasülye taneleri ile basınç uygulanır. 3- 5 gün boyunca günde bir kez basınç uygulanır. Beş seans bir kürü tedaviyi oluşturur. Genellikle 2-4 seans uygulanır.

Vaka Geçmişi[değiştir]

Hasta T.H.: 62 yaşındaki erkek bir hasta 6 yıldır hareket yavaşlığı ve 4 aydır sağ omuz ağrısından muzdaripti. Son 6 yıldır elbise giyme ve giysilerini düğmeleme ve ayakkabı bağlama gibi güçlükleri olduğunu belirtti. El yazısı git gide küçüldü. Buna ek olarak yorgunluk kendini gösterdi. Dört ay önce uykusunu bölen sağ omuz ağrısı meydana geldi. Hasta, rahatsızlığına parkinson teşhisi koyan birçok hekime göründü. Tedavinin ilk iki yılında iyi sonuç veren levodopa tedavisi gördü ve tedaviyi bir yıl önce bıraktı çünkü tedaviden iki yıl sonra hem periferal hem de merkezi kökenli yan etkiler belirdi. Muayenede: Konuşması yavaştı, sesi yavaştı ve yüz ifadesi kaybolmaya başladı. Göz kırpma ve gülümseme sıklığında azalma görüldü. Yürürken adımlarını küçük atabiliyordu. Vücut öne doğru eğildi, kolları ve bacakları hafif eğriydi. El yazısı migrografikti. Bütün eklemli organlarda hafif seviyede rijidite mevcuttu ve bu durum sağ tarafta daha belirgindi. Sağ omuz kemerinin pasif hareketi, manipülasyondan kaynaklanan ağrıdan ötürü sınırlıydı. Kas zayıflığı çok hafif derecedeydi. Refleksler değişmemişti. Piramidal yol bozukluğuna dair belirtiler yoktu. Tremor mevcuttu. Bu tipik bir “donuk” omuzlu parkinson hastalığı (akinetik tür) vakasıydı.

Tedavi ve Daha Fazla Kür[değiştir]

Hem vücut akupunkturu hem de kulak akupunkturu uygulandı. İki grup vücut akupunkturu noktası alternatifli olarak kullanıldı: (1) Jianzhen (İB – 9), Binao (KB – 14), Jianjing (G – 21), Quchi (KB – 11), Hegu (KB – 4); (2) Huantiao (G – 30), Chengfu (B – 26), Weizhong (Me – 40), Sanyinjiao (Da – 6). Vücut akupunkturu yukarıda bahsedilen tekniğe bağlı kalınarak uygulandı, omuz ağrısını dindirmek için kullanılan Jianzhen (İB – 9), Binao (İB – 14) ve Jianjing (G – 21) noktaları güçlü bir “deqi” hissi oluşturmak için uyarılıdı, daha sonra seçilen noktaların tümü elektrik uyarıcıya takıdı. Bu uygulamanın he biri yaklaşık 30 dakika sürdü. Aynı zamanda özellikle de omuz eklemlerini kapsayan aktif egzersizler ve masaj tavsiye edildi. Akupunktur tedavisi boyunca düşük dozda bromokriptin verildi. Vücut ve kulak akupunkturunun ilk kürü sonunda uykuları bölen omuz ağrısında iyileşme görüldü ve omuz hareketlerinde kısıtlılıkta ilerleme kaydedildi. Hasta toplamda üç kür akupunktur tedavisi gördü, omuz hareketi tamamen iyiye gitti ve ağrı azaldı. Hasta parkinson hastalığının tüm semptom ve belirtilerinde ilerleme kaydetti.

Takip[değiştir]

Kombine akupunktur ve bromokriptin tedavisinin ardından vücut akupunkturu ve bromokriptin tedavisi görmeye devam etti. Durumu bir yıl sonra tamamen iyiye gitti. Herhangi bir yan etki görülmedi.